بیتکوین با سقف عرضه ثابت ۲۱ میلیون واحد طراحی شده است. این محدودیت، بخشی از پروتکل بیتکوین است و بدون تغییر اجماع شبکه، قابل افزایش نیست. این ویژگی بیتکوین را به یک دارایی ضدتورمی تبدیل می‌کند و نقش مهمی در ارزش بلندمدت آن دارد. تا ماه مه ۲۰۲۵، تقریباً ۱۹.۶ میلیون بیتکوین استخراج شده است که معادل ۹۳.۳٪ کل عرضه است. هنوز حدود ۱.۴ میلیون بیتکوین باقی مانده که با سرعت بسیار پایین استخراج خواهد شد.
چرا استخراج بیتکوین با سرعت غیرخطی انجام می‌شود؟
تاثیر هاوینگ بر انتشار بیتکوین
این توزیع غیرخطی بیتکوین ناشی از برنامه انتشار نمایی آن است که توسط رویدادی به نام هاوینگ مدیریت می‌شود. وقتی بیتکوین در سال ۲۰۰۹ راه‌اندازی شد، پاداش استخراج هر بلوک ۵۰ بیتکوین بود. هر ۲۱۰،۰۰۰ بلوک یا تقریباً هر چهار سال، این پاداش به نصف کاهش می‌یابد. پاداش‌های اولیه بسیار زیاد بودند و بیش از ۸۷٪ از کل عرضه بیتکوین تا پایان سال ۲۰۲۰ استخراج شد. هاوینگ‌های بعدی نرخ صدور جدید را کاهش می‌دهند و استخراج ۶.۷٪ باقی‌مانده بیش از یک قرن طول خواهد کشید.
پیش‌بینی استخراج بیتکوین تا سال ۲۱۴۰
طبق برآوردها، تا سال ۲۰۳۵ حدود ۹۹٪ از کل بیتکوین استخراج خواهد شد، اما بخش نهایی یا “آخرین ساتوشی‌ها” تا حدود سال ۲۱۴۰ تولید نخواهند شد. این روند کاهش نمایی پاداش، منحنی عرضه بیتکوین را مشابه طلای فیزیکی می‌کند، با این تفاوت که بیتکوین پیش‌بینی‌پذیرتر و غیرقابل تغییر است. برای اطلاعات کامل‌تر درباره هاوینگ و پیش‌بینی قیمت بیتکوین می‌توانید به ایر بلاک سر بزنید.
کمیابی واقعی: کوین‌های گمشده
تاثیر کوین‌های از دست رفته
بسیاری از بیت‌کوین‌های استخراج شده، به دلیل فراموشی رمز عبور، گم شدن کیف پول یا اقدامات اولیه دارندگان، برای همیشه از دسترس خارج شده‌اند. تخمین‌های Chainalysis و Glassnode نشان می‌دهد که بین ۳ تا ۳.۸ میلیون بیتکوین، تقریباً ۱۴ تا ۱۸٪ کل عرضه، دیگر قابل بازیابی نیست. این شامل بیت‌کوین‌های متعلق به ساتوشی ناکاموتو می‌شود که هرگز استفاده نشده‌اند. این موضوع باعث می‌شود عرضه واقعی بیتکوین در گردش به ۱۶ تا ۱۷ میلیون نزدیک‌تر باشد و نه ۲۱ میلیون.
مقایسه با طلا
اگر این موضوع را با طلا مقایسه کنیم، حدود ۸۵٪ از طلای جهان استخراج شده و تقریباً همه آن در خزانه‌ها، جواهرات و بانک‌ها موجود است و می‌توان دوباره از آن استفاده کرد. اما بیتکوین پس از گم شدن، غیرقابل بازیابی است. این ویژگی بیتکوین را به دارایی با کمیابی سخت تبدیل می‌کند، چرا که عرضه آن نه تنها ثابت است بلکه با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
تأثیر کمیابی بر بازار بیتکوین
با بالغ شدن بیتکوین، این ارز دیجیتال به مرحله‌ای شبیه طلا می‌رسد: انتشار پایین، تمرکز بالای دارندگان و حساسیت بیشتر به تقاضای بازار. اما بیتکوین فراتر می‌رود؛ سقف عرضه آن سخت است، ضررها دائمی هستند و توزیع آن به صورت عمومی قابل رصد است. این شرایط می‌تواند چندین اثر اقتصادی داشته باشد: افزایش نوسانات قیمت، تمرکز ارزش بلندمدت در دست دارندگان اصلی و افزایش ارزش بیت‌کوین‌های در گردش نسبت به کوین‌های از دست رفته.
آینده استخراج بیتکوین
امنیت شبکه پس از پایان استخراج
وقتی بیتکوین به طور کامل استخراج شود، ممکن است این سوال پیش آید که آیا امنیت شبکه آسیب می‌بیند؟ شبکه بیتکوین با مکانیزمی خودتنظیم شونده اداره می‌شود. اگر استخراج سودآور نباشد، ماینرهای ناکارآمد از شبکه خارج می‌شوند و سختی شبکه کاهش می‌یابد، که هزینه استخراج برای ماینرهای باقی مانده را کاهش می‌دهد. این سازوکار باعث می‌شود زمان استخراج هر بلوک تقریباً ثابت باقی بماند.
تجربه عملی از سازوکار خودتنظیم
این مکانیزم در عمل نیز آزمایش شده است. پس از ممنوعیت استخراج در چین در سال ۲۰۲۱، نرخ هش جهانی بیش از ۵۰٪ کاهش یافت، اما شبکه بدون وقفه به کار ادامه داد و پس از چند ماه نرخ هش به سطح قبلی بازگشت. این نشان می‌دهد که پاداش مطلق کمتر اهمیت ندارد، بلکه سودآوری استخراج نسبت به هزینه‌ها مهم است. حتی با کاهش پاداش‌ها در قرن آینده، شبکه می‌تواند با کارمزد تراکنش‌ها و انگیزه‌های باقی مانده، امنیت خود را حفظ کند.
مصرف انرژی و استخراج پاک
با کاهش پاداش بلوک، استخراج‌کنندگان به سمت استفاده از ارزان‌ترین و پاک‌ترین منابع انرژی سوق داده می‌شوند. از زمان ممنوعیت استخراج در چین، عملیات ماینینگ به مناطقی با انرژی‌های تجدیدپذیر منتقل شده است. گزارش مرکز کمبریج نشان می‌دهد که ۵۲ تا ۵۹ درصد استخراج بیتکوین اکنون با انرژی‌های تجدیدپذیر یا کم‌انتشار انجام می‌شود. سیاست‌ها و مقررات مشوق‌های استخراج پاک را تقویت کرده و استفاده از سوخت‌های فسیلی را محدود می‌کنند. همچنین شبکه بیتکوین به طور خودتنظیم سختی را افزایش یا کاهش می‌دهد، بنابراین افزایش تعداد ماینرها باعث کاهش حاشیه سود و محدود شدن مصرف انرژی می‌شود.
جمع‌بندی
با استخراج بیش از ۹۳٪ کل بیتکوین، این ارز دیجیتال وارد مرحله‌ای از کمیابی واقعی شده است. عرضه محدود، ضررهای دائمی و مکانیزم خودتنظیم استخراج، بیتکوین را به دارایی منحصربه‌فردی تبدیل کرده است که ارزش آن با گذشت زمان افزایش می‌یابد و همچنان به عنوان یک ذخیره ارزش مهم در اقتصاد جهانی مورد توجه قرار می‌گیرد.
