چگونه شبکه‌های اجتماعی آنچین توجه کاربران را به ارزش مشترک تبدیل می‌کنند
ظهور شبکه‌های اجتماعی آنچین
در سال‌های اخیر، شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر بلاکچین یا همان شبکه‌های اجتماعی آنچین، به سرعت در حال رشد هستند. این پلتفرم‌ها با استفاده از فناوری بلاکچین، مدل‌های سنتی کسب درآمد و تعامل کاربران را متحول کرده‌اند. برخلاف شبکه‌های اجتماعی سنتی مانند اینستاگرام و توییتر که عمده سود حاصل از توجه کاربران به جیب شرکت‌ها می‌رود، شبکه‌های اجتماعی آنچین تلاش می‌کنند تا این ارزش را میان سازندگان محتوا و کاربران تقسیم کنند.
مدل کسب درآمد در شبکه‌های اجتماعی سنتی
در شبکه‌های اجتماعی سنتی، کاربران با تولید محتوا و تعامل، توجه و داده‌های ارزشمندی را به پلتفرم‌ها هدیه می‌دهند. این پلتفرم‌ها با فروش تبلیغات و داده‌های کاربران، درآمدهای هنگفتی کسب می‌کنند. به عنوان مثال، شرکت متا (مالک فیسبوک و اینستاگرام) در سال 2023 بیش از 134 میلیارد دلار درآمد تبلیغاتی داشته است. اما سهم سازندگان محتوا از این درآمد بسیار ناچیز است و اغلب تنها درصد کمی از درآمد تبلیغات به آن‌ها می‌رسد.
شبکه‌های اجتماعی آنچین چگونه کار می‌کنند؟
شبکه‌های اجتماعی آنچین با استفاده از قراردادهای هوشمند و توکن‌های دیجیتال، مدل جدیدی از تقسیم ارزش را ارائه می‌دهند. در این مدل، هر بار که کاربری با یک محتوا تعامل می‌کند (مثلاً لایک، کامنت یا اشتراک‌گذاری)، بخشی از ارزش ایجاد شده به صورت خودکار بین سازنده محتوا، کاربران و حتی توسعه‌دهندگان پلتفرم تقسیم می‌شود.
برای مثال، پلتفرم Friend.tech یکی از نمونه‌های موفق شبکه‌های اجتماعی آنچین است که در سال 2023 راه‌اندازی شد. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد تا با خرید و فروش توکن‌های مرتبط با حساب‌های کاربری، در رشد و موفقیت سازندگان محتوا سهیم شوند. هرچه یک سازنده محتوا محبوب‌تر شود، ارزش توکن‌های او نیز افزایش می‌یابد و دارندگان این توکن‌ها می‌توانند از این رشد سود ببرند.
مزایای شبکه‌های اجتماعی آنچین
یکی از مهم‌ترین مزایای شبکه‌های اجتماعی آنچین، شفافیت و عدالت در تقسیم درآمد است. همه تراکنش‌ها و تقسیم درآمدها به صورت شفاف روی بلاکچین ثبت می‌شوند و هیچ واسطه‌ای نمی‌تواند سهم کاربران را کاهش دهد یا دستکاری کند. همچنین، کاربران می‌توانند با مشارکت فعال در پلتفرم، نه تنها از محتوای مورد علاقه خود حمایت کنند، بلکه از رشد آن نیز سود ببرند.
علاوه بر این، شبکه‌های اجتماعی آنچین به سازندگان محتوا این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به واسطه‌ها و شرکت‌های بزرگ، مستقیماً با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند و درآمدزایی کنند. این موضوع به ویژه برای سازندگان مستقل و کوچک که در پلتفرم‌های سنتی کمتر دیده می‌شوند، اهمیت زیادی دارد.
چالش‌ها و موانع پیش رو
با وجود مزایای فراوان، شبکه‌های اجتماعی آنچین با چالش‌هایی نیز مواجه هستند. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مقیاس‌پذیری و هزینه‌های تراکنش در بلاکچین است. هر تعامل کوچک مانند لایک یا کامنت می‌تواند هزینه تراکنش داشته باشد که در شبکه‌های شلوغ و پرکاربر، این هزینه‌ها می‌تواند زیاد شود. البته با پیشرفت فناوری‌های لایه دوم و راهکارهای مقیاس‌پذیری، این مشکل تا حد زیادی در حال حل شدن است.
چالش دیگر، پذیرش عمومی و آموزش کاربران است. بسیاری از کاربران هنوز با مفاهیم بلاکچین و کیف پول دیجیتال آشنایی ندارند و ورود به این پلتفرم‌ها برایشان دشوار است. پلتفرم‌های آنچین باید تجربه کاربری ساده و روانی ارائه دهند تا کاربران عادی نیز بتوانند به راحتی از آن‌ها استفاده کنند.
نمونه‌هایی از شبکه‌های اجتماعی آنچین
علاوه بر Friend.tech، پلتفرم‌هایی مانند Lens Protocol و Farcaster نیز در حال توسعه شبکه‌های اجتماعی آنچین هستند. Lens Protocol به کاربران اجازه می‌دهد تا پروفایل‌های غیرمتمرکز بسازند و کنترل کامل داده‌های خود را داشته باشند. Farcaster نیز با تمرکز بر تعاملات اجتماعی و پیام‌رسانی غیرمتمرکز، تلاش می‌کند تا جایگزینی برای شبکه‌های سنتی باشد.
در این پلتفرم‌ها، کاربران می‌توانند با خرید و فروش توکن‌های اجتماعی، در موفقیت سازندگان محتوا سهیم شوند و حتی در تصمیم‌گیری‌های مهم پلتفرم مشارکت داشته باشند. این مدل باعث می‌شود که کاربران احساس مالکیت بیشتری نسبت به پلتفرم داشته باشند و انگیزه بیشتری برای مشارکت فعال پیدا کنند.
آینده شبکه‌های اجتماعی آنچین
با توجه به رشد سریع فناوری بلاکچین و افزایش علاقه کاربران به مدل‌های غیرمتمرکز، انتظار می‌رود که شبکه‌های اجتماعی آنچین در سال‌های آینده سهم بیشتری از بازار شبکه‌های اجتماعی را به خود اختصاص دهند. طبق پیش‌بینی‌ها، ارزش بازار شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز تا سال 2027 می‌تواند به چندین میلیارد دلار برسد.
این تحول می‌تواند مدل کسب درآمد و تعامل در فضای مجازی را به طور اساسی تغییر دهد و قدرت را از شرکت‌های بزرگ به دست کاربران و سازندگان محتوا بازگرداند. البته موفقیت این پلتفرم‌ها به عوامل مختلفی مانند پذیرش عمومی، پیشرفت فناوری و حمایت قانون‌گذاران بستگی دارد.
نتیجه‌گیری
شبکه‌های اجتماعی آنچین با استفاده از فناوری بلاکچین، مدل جدیدی از تقسیم ارزش و درآمد را ارائه می‌دهند که می‌تواند به نفع سازندگان محتوا و کاربران باشد. با وجود چالش‌های فنی و فرهنگی، این پلتفرم‌ها پتانسیل بالایی برای تغییر آینده شبکه‌های اجتماعی دارند و می‌توانند نقش مهمی در اقتصاد دیجیتال ایفا کنند. اگر این روند ادامه یابد، شاید در آینده‌ای نه چندان دور، شاهد شبکه‌های اجتماعی باشیم که ارزش واقعی توجه کاربران را به طور عادلانه میان همه اعضا تقسیم می‌کنند.
