جک دورسی، هم‌بنیان‌گذار توییتر و مدیرعامل شرکت بلاک، به‌تازگی از راه‌اندازی نسخه بتای اپلیکیشن پیام‌رسانی جدیدی به نام بیت چت (Bitkey Chat یا به‌اختصار BitChat) خبر داده است. این پیام‌رسان غیرمتمرکز بر پایه شبکه‌های مش بلوتوث کم‌مصرف (BLE) طراحی شده و امکان برقراری ارتباطات رمزگذاری‌شده، بدون سرور مرکزی و بدون نیاز به اینترنت را فراهم می‌کند، امری که می‌تواند تحولی اساسی در حوزه پیام‌رسانی دیجیتال ایجاد کند.
دورسی با انتشار گزارشی رسمی، نگاه تازه‌ای به مفهوم ارتباطات خصوصی، ایمن و مقاوم در برابر سانسور ارائه کرده است—مفهومی که فراتر از جایگزینی ساده برای پیام‌رسان‌هایی نظیر واتساپ و مسنجر به نظر می‌رسد. این پیام‌رسان قصد دارد کنترل کامل داده‌ها و پیام‌ها را در اختیار کاربران قرار دهد، به‌گونه‌ای که هیچ سرور مرکزی یا نهاد ثالثی قادر به دسترسی بدون اجازه به اطلاعات نباشد.
یکی از ویژگی‌های برجسته بیت چت، طراحی غیرمتمرکز آن است که حتی در شرایط اختلال اینترنت یا محدودیت‌های دسترسی، کاربران می‌توانند به راحتی ارتباط برقرار کنند. ترکیب این طراحی با فناوری‌های پیشرفته رمزگذاری و شبکه مش، تجربه‌ای امن و قابل اعتماد برای ارسال پیام‌های حساس، فایل‌ها و محتواهای شخصی فراهم می‌کند.
همچنین، با توجه به تجربه جک دورسی در راه‌اندازی پروژه‌های غیرمتمرکز مانند بلواسکای، انتظار می‌رود که بیت چت بتواند به یک استاندارد جدید در پیام‌رسانی امن و مقاوم تبدیل شود. این پلتفرم می‌تواند نقش مهمی در آینده پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز ایفا کند و الگویی برای سایر پروژه‌های فناوری محور در حوزه ارتباطات دیجیتال باشد.
شباهت بیت چت با IRC قدیمی
جک دورسی در پستی در شبکه اجتماعی ایکس (X) اعلام کرد که آخر هفته خود را صرف بررسی مفاهیمی چون «شبکه‌های مش بلوتوث، مدل‌های ذخیره و ارسال پیام، رمزگذاری سرتاسری» و سایر جزئیات فنی کرده است.
او با اشاره به سیستم‌های پیام‌رسانی ابتدایی در دهه ۹۰ میلادی مانند IRC (چت رله اینترنتی)، بیت چت را نوعی بازگشت نوستالژیک به روزهایی دانست که ارتباطات در دنیای دیجیتال ساده‌تر اما آزادتر بود. در آن دوران، کاربران کنترل بیشتری بر پیام‌ها و تعاملات خود داشتند و محدودیت‌های سرورهای متمرکز و قوانین پیچیده امروزی کمتر احساس می‌شد.
با طراحی بیت چت، جک دورسی تلاش کرده است این حس آزادی و سادگی را با فناوری‌های مدرن ترکیب کند. این پیام‌رسان غیرمتمرکز، امنیت و حریم خصوصی کاربران را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد و به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون نگرانی از نظارت یا سانسور، ارتباط برقرار کنند. شبکه‌های مش بلوتوث کم‌مصرف (BLE) که بیت‌چت بر اساس آن‌ها طراحی شده، امکان ارسال پیام‌ها و داده‌ها حتی بدون دسترسی مستقیم به اینترنت را فراهم می‌کنند و این موضوع آن را به گزینه‌ای منحصربه‌فرد در میان پیام‌رسان‌های امروز تبدیل کرده است.
علاوه بر این، بیت چت با الهام از آزادی و انعطاف سیستم‌های قدیمی، کاربران را قادر می‌سازد تجربه‌ای کاملاً کنترل‌شده و شخصی‌سازی‌شده از ارتباطات دیجیتال داشته باشند. ترکیب این طراحی با رمزگذاری پیشرفته و پروتکل‌های غیرمتمرکز، امنیت و قابلیت اطمینان پیام‌رسان را به حداکثر می‌رساند و آن را برای فعالان حوزه‌های مختلف، از جمله خبرنگاران، فعالان اجتماعی و کاربران عادی که به حریم خصوصی دیجیتال اهمیت می‌دهند، بسیار جذاب می‌کند.
بدون اینترنت، بدون سرور، فقط بلوتوث
بیت چت یک برنامه پیام‌رسان کاملاً غیرمتمرکز و بدون سرور مرکزی است. برای استفاده از آن:
- نیازی به ایمیل، شماره تلفن یا ساخت حساب کاربری نیست.
- ارتباطات تنها از طریق بلوتوث انجام می‌شود و تمام پیام‌ها زودگذر هستند.
- داده‌ها فقط در حافظه دستگاه باقی می‌مانند و هیچ‌گونه ذخیره‌سازی در فضای ابری یا سرور صورت نمی‌گیرد.
این طراحی به بیت چت اجازه می‌دهد تا در سناریوهایی که زیرساخت اینترنتی وجود ندارد یا سانسور شدید اعمال می‌شود، کارایی داشته باشد.
رمزگذاری سرتاسری در مرکز طراحی
بیت‌چت به‌صورت پیش‌فرض از رمزگذاری سرتاسری (end-to-end encryption) استفاده می‌کند. این بدان معناست که حتی اگر پیامی در طول مسیر جابه‌جا شود، هیچ نهاد واسطه‌ای امکان دسترسی به محتوای آن را نخواهد داشت.
این در حالی است که پیام‌رسان‌های رایج امروزی نظیر واتساپ، مسنجر یا تلگرام توسط شرکت‌های بزرگ و متمرکز مانند متا (Meta) اداره می‌شوند که اغلب به جمع‌آوری داده‌های کاربران برای اهداف تجاری می‌پردازند.
عملکرد در قالب شبکه مش بلوتوث
در بیت‌چت، هر دستگاه نقش دوگانه دارد:
- هم به عنوان کلاینت (کاربر پیام‌رسان)
- و هم به عنوان گره رله (رله بلوتوث برای انتقال پیام)
دستگاه‌ها به‌صورت خودکار با یکدیگر شبکه‌ای خودسازمان‌ده تشکیل می‌دهند. پیام‌ها می‌توانند از طریق چند دستگاه دیگر به مقصد برسند، حتی اگر فرستنده و گیرنده مستقیماً در محدوده بلوتوث یکدیگر نباشند.
محدودیت برد و تقسیم پیام‌ها
با توجه به برد استاندارد بلوتوث (حدود ۳۰ متر)، برای فاصله‌های بیشتر از گره‌های پل استفاده می‌شود تا خوشه‌های جدا از هم را به هم متصل کنند. همچنین، پیام‌هایی که بزرگ‌تر از حد مجاز هستند به بخش‌های ۵۰۰ بایتی تقسیم می‌شوند تا به صورت ایمن و مؤثر ارسال شوند.
چت گروهی، رمز عبور و ذخیره موقت پیام
- چت مبتنی بر اتاق (room-based chat) با قابلیت افزودن هشتگ و رمز عبور، برای تشکیل گروه‌های خصوصی فراهم شده است.
- یک سیستم “ذخیره و ارسال” نیز تعبیه شده که پیام‌ها را به‌طور موقت برای دستگاه‌های آفلاین ذخیره کرده و پس از اتصال، به آن‌ها تحویل می‌دهد.
- در آینده، برنامه‌ریزی برای استفاده از وای‌فای به‌منظور افزایش پهنای باند و برد ارتباطی نیز وجود دارد.
موارد استفاده واقعی بیت چت
بیت چت طراحی شده تا در شرایط و سناریوهایی که زیرساخت ارتباطی ضعیف یا محدود است، عملکرد مطمئنی داشته باشد. از جمله موارد استفاده:
- تجمع‌های اعتراضی و تظاهرات سیاسی
- کنفرانس‌ها و رویدادهای شلوغ
- مناطق فاجعه‌زده که اینترنت یا آنتن موبایل در دسترس نیست
- کشورهایی با سانسور گسترده اینترنت
مقایسه با دیگر اپلیکیشن‌ها
در حالی که اپلیکیشن‌هایی مانند Briar یا Bridgefy نیز از فناوری مشابه مش برای برقراری ارتباط‌های بدون اینترنت و غیرمتمرکز استفاده می‌کنند، بیت چت با پشتوانه شرکت Block و تجربیات فنی گسترده جک دورسی، پتانسیل بسیار بیشتری برای تبدیل شدن به یک استاندارد جدید در حوزه پیام‌رسانی غیرمتمرکز دارد. این پلتفرم نه تنها از فناوری مش بهره می‌برد، بلکه با تمرکز بر رمزگذاری پیشرفته، طراحی کاربرپسند و قابلیت‌های مقاوم در برابر سانسور، تجربه‌ای ایمن و پایدار برای کاربران ارائه می‌دهد.
علاوه بر این، رویکرد غیرمتمرکز بیت چت به کاربران این امکان را می‌دهد که کنترل واقعی بر داده‌ها و پیام‌های خود داشته باشند و بدون وابستگی به سرورهای مرکزی، ارتباطات خود را مدیریت کنند. این ویژگی به‌ویژه برای افرادی که به حریم خصوصی دیجیتال اهمیت می‌دهند یا در مناطقی با محدودیت‌های اینترنت فعالیت می‌کنند، بسیار حیاتی است.
ترکیب نوآوری فنی و تجربه جک دورسی باعث شده است که بیت چت نه تنها یک ابزار پیام‌رسانی، بلکه یک پلتفرم پیشرو در حوزه آزادی دیجیتال و ارتباطات مقاوم در برابر سانسور باشد. با گسترش شبکه کاربران و پذیرش بیشتر، این پلتفرم می‌تواند نقش مهمی در آینده پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز ایفا کند و حتی الگویی برای سایر پروژه‌ها در این حوزه باشد.
اگر بخواهی، می‌توانم همین متن را باز هم گسترش دهم تا به یک مقاله جامع ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کلمه‌ای درباره بیت چت و آینده پیام‌رسانی غیرمتمرکز برسد و برای سئو کاملاً بهینه شود.
تجربه و سابقه دورسی در پیام‌رسانی
جک دورسی پیش از این نیز در حوزه پیام‌رسانی غیرمتمرکز فعال بوده است. او در سال ۲۰۱۹، زمانی که هنوز مدیرعامل توییتر بود، پروژه بلواسکای (Bluesky) را راه‌اندازی کرد—یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز با پروتکل اختصاصی که هدف آن افزایش آزادی کاربران در فضای دیجیتال بود. هرچند او در سال ۲۰۲۴ از هیئت مدیره این پروژه کناره‌گیری کرد، اما علاقه و تعهدش به مفهوم آزادی دیجیتال و پیام‌رسانی امن همچنان ادامه دارد.
این تجربه‌ها و علاقه دورسی به فناوری‌های غیرمتمرکز، مسیر را برای توسعه پلتفرم‌هایی مانند بیت چت هموار می‌کند. بیت‌چت با استفاده از فناوری‌های نوین و طراحی غیرمتمرکز، تلاش می‌کند تا تجربه‌ای مشابه بلواسکای اما با تمرکز بر پیام‌رسانی ایمن و مقاوم در برابر سانسور ارائه دهد. این پروژه به کاربران امکان می‌دهد کنترل واقعی بر داده‌ها و پیام‌های خود داشته باشند و بدون نیاز به سرورهای مرکزی، ارتباطات خصوصی و امن را تجربه کنند.
همچنین ترکیب بیت‌چت با فناوری‌های رمزگذاری پیشرفته و ابزارهای ارتباطی مبتنی بر بلوتوث، آن را به گزینه‌ای جذاب برای افرادی تبدیل کرده است که به دنبال حریم خصوصی و استقلال در فضای دیجیتال هستند. علاقه و سابقه جک دورسی در این حوزه، نشان‌دهنده روند رو به رشد پیام‌رسان‌های غیرمتمرکز مانند بیت‌چت و اهمیت روزافزون آن‌ها در دنیای امروز است.
نتیجه‌گیری: پیام‌رسانی بدون اینترنت ممکن است
بیت چت با ترکیب فناوری‌های روز، طراحی غیرمتمرکز، رمزگذاری پیشرفته و استفاده هوشمندانه از بلوتوث، گامی بزرگ به‌سوی ایجاد ارتباطات آزاد، ایمن و مقاوم در برابر سانسور برداشته است. این پلتفرم به کاربران این امکان را می‌دهد که پیام‌ها و داده‌های خود را بدون وابستگی به سرورهای مرکزی ارسال و دریافت کنند، امری که نه تنها امنیت اطلاعات را افزایش می‌دهد بلکه حریم خصوصی کاربران را نیز به‌طور چشمگیری محافظت می‌کند.
در دنیای امروز، جایی که حریم خصوصی دیجیتال بیش از پیش اهمیت یافته است، ابزارهایی مانند بیت‌چت می‌توانند آینده ارتباطات انسانی را شکل دهند. کاربران با این فناوری می‌توانند کنترل واقعی بر داده‌ها، پیام‌ها و تاریخچه ارتباطات خود داشته باشند و مطمئن باشند که هیچ نهاد مرکزی یا شخص ثالثی قادر به دسترسی بدون اجازه به اطلاعاتشان نخواهد بود. این موضوع به‌ویژه برای فعالان اجتماعی، خبرنگاران و هر کسی که به حفظ حریم خصوصی اهمیت می‌دهد، بسیار حیاتی است.
همچنین، طراحی غیرمتمرکزبیت چت به این معناست که شبکه قادر است حتی در شرایط اختلال اینترنت یا سانسور دولتی نیز به فعالیت خود ادامه دهد. ترکیب این ویژگی با رمزگذاری پیشرفته و فناوری بلوتوث، تجربه‌ای ایمن و مقاوم را برای کاربران فراهم می‌کند، بدون اینکه نیاز به اینترنت پرسرعت یا سرویس‌های ابری سنتی باشد. برای مطالعه جزئیات بیشتر درباره راهکارهای ارتباطی امن و تکنولوژی‌های نوین، می‌توانید به سایت ما مراجعه کنید و جدیدترین اخبار و تحلیل‌های مرتبط با فناوری‌های غیرمتمرکز و پیام‌رسان‌های امن را دنبال کنید.
