داده‌های رفتاری حاصل از بازی‌ها به‌سرعت به یکی از منابع کلیدی برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی تبدیل شده‌اند. الگوریتم‌های نسل جدید با تکیه بر همین داده‌ها، در حوزه‌هایی مانند لجستیک، سلامت و امور مالی عملکردهای دقیق‌تری از خود نشان می‌دهند. رقابت برای دسترسی به این منابع باارزش اکنون به مرحله‌ای جدی رسیده است.
هر تصمیم در بازی، داده‌ای ساختارمند تولید می‌کند
به گفته‌ی T-RO، هم‌بنیان‌گذار GamerBoom، بازی‌ها چیزی فراتر از سرگرمی‌اند. هر حرکت بازیکن، از جابجایی کارت‌ها تا مانورهای دقیق در سیاه‌چال، با مهر زمانی، موقعیت مکانی و هدف مشخص ثبت می‌شود. برخلاف رسانه‌های دیگر، بازی‌ها داده‌هایی بسیار دقیق درباره ریسک‌پذیری، همکاری و انعطاف‌پذیری کاربران فراهم می‌کنند.
الگوریتم‌ها از بازیکنان حرفه‌ای یاد می‌گیرند
وقتی الگوریتم‌های یادگیری تقویتی به این توالی‌های رفتاری دست پیدا می‌کنند، می‌توانند مانند بازیکنان حرفه‌ای عمل کنند. آن‌ها توانایی پیش‌بینی مسیرهای پیچیده، بهینه‌سازی صف‌های بیمارستانی یا مدیریت بار لجستیکی را به دست می‌آورند.
در حال حاضر بیش از ۳.۴ میلیارد نفر در سراسر جهان بازی می‌کنند و این فعالیت سالانه ۱۷۷ میلیارد دلار درآمد تولید می‌کند. هر تصمیم در بازی به الگوهای شناختی خاصی اشاره دارد. تصمیم‌هایی مانند یک دفاع ناموفق یا یک واکنش دیرهنگام، تصویری روشن از تفکر تحت فشار ارائه می‌دهند.
داده‌های بازی چگونه وارد دنیای واقعی می‌شوند؟
شرکت‌ها از داده‌های رفتاری بازی برای آموزش پهپادهای تحویل کالا، سیستم‌های برق و سامانه‌های ترافیکی استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها یاد می‌گیرند که پیش از وقوع قطعی برق، افزایش بار را شناسایی کنند یا پیش از تصادف، راننده‌های پرخطر را تشخیص دهند. این سطح از پیش‌بینی‌پذیری، تحول بزرگی در هوش مصنوعی بلادرنگ به‌وجود آورده است.
قوانین جدید، راه هوش مصنوعی را هموار می‌کنند
هم‌زمان با پیشرفت فناوری‌های نظارتی، نگرانی‌ها هم افزایش یافته‌اند. با این حال، اتحادیه اروپا با تصویب قانون هوش مصنوعی در فوریه ۲۰۲۵، چارچوبی قانونی برای استفاده از این داده‌ها تعریف کرده است. این قانون، تشخیص احساسات در محیط کار و تحلیل رفتاری بدون رضایت را ممنوع کرده و استفاده مسئولانه از داده‌ها را ممکن ساخته است.
فناوری اثبات دانش صفر (ZKP) به کاربران اجازه می‌دهد بدون فاش کردن اطلاعات شخصی، اعتبار داده‌ها را اثبات کنند. این روش می‌تواند به استاندارد جدیدی در تبادل داده‌های بین‌المللی تبدیل شود.
دارایی‌های رفتاری ارزشمندتر از آیتم‌های تزئینی هستند
برخلاف آیتم‌های تزئینی بازی که پس از مدتی جذابیت خود را از دست می‌دهند، داده‌های رفتاری ساختارمند با استفاده مداوم، ارزش بیشتری پیدا می‌کنند. شرکت‌های بیمه از الگوهای خطر در بازی‌های مرگ‌دائمی (permadeath) برای ارزیابی ریسک استفاده می‌کنند. پلتفرم‌های آموزشی نیز منحنی یادگیری کاربران را براساس سبک بازی آن‌ها تحلیل می‌کنند.
شرکت‌های مالی و صندوق‌های پوشش ریسک هم از الگوهای پاداش در بازی‌های MMO الگوبرداری کرده‌اند. برخی بازارهای کریپتویی مسیرهای مخفی، استراتژی‌های چانه‌زنی یا چرخه‌های غنیمت را به‌عنوان دارایی‌های قابل معامله خریدوفروش می‌کنند. وقتی ربات‌ها یا سیستم‌های واقعی به این داده‌ها متصل می‌شوند، درآمد حاصل از آن به دارندگان توکن منتقل می‌شود.
شفافیت؛ عامل اصلی بازگشت اعتماد بازیکنان
بر اساس گزارش GDC 2025، ۳۰ درصد از توسعه‌دهندگان معتقدند هوش مصنوعی مولد به صنعت آسیب می‌زند. یکی از دلایل اصلی این نگرش، استفاده‌ی پنهانی از داده‌های کاربران در پشت‌صحنه است.
استودیوهایی که می‌خواهند اعتماد بازیکنان را جلب کنند، باید با شفافیت کامل مشخص کنند چه داده‌هایی جمع می‌شوند، چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرند و چه کسی از آن‌ها سود می‌برد. همچنین باید امکان لغو رضایت جمع‌آوری داده‌ها را به‌صورت ساده، فوری و قابل‌درک فراهم کنند. کاربران باید بدانند در صورت انصراف، چه پیامدهایی مانند کندی در به‌روزرسانی یا ساده‌سازی گیم‌پلی ممکن است رخ دهد.
بازی‌سازان، آینده هوش مصنوعی را می‌نویسند
برخی از استودیوها که هنوز به فروش آیتم‌های تزئینی متکی هستند، از تحولات آینده جا مانده‌اند. در مقابل، تیم‌های نوآور در حال ایجاد زیرساخت‌هایی مانند مخازن داده مستقل، گواهی‌نامه‌های دانش صفر و قراردادهای هوشمند مرتبط با دارایی‌های رفتاری هستند. این زیرساخت‌ها به سیستم‌های دنیای واقعی اجازه می‌دهند تا از داده‌های گیم‌پلی بهره ببرند و بابت آن هزینه پرداخت کنند.
نتیجه‌گیری: یک انقلاب واقعی در جریان است
داده‌های رفتاری بازی‌ها نه تنها منبعی زنده و پویا هستند، بلکه ارزشمندترین سوخت آموزشی برای مدل‌های هوش مصنوعی به‌شمار می‌روند. زیرساخت‌های قانونی فراهم شده‌اند و بازار نیز به‌سرعت در حال حرکت به سمت بهره‌برداری کامل از این طلا است.
این تحول، تنها یک روند نیست؛ بلکه یک تغییر الگو است. تب طلای داده آغاز شده است.
