دیوید شوارتز، مدیر ارشد فناوری ریپل (Ripple)، اخیراً بحث‌هایی درباره فناوری‌های اثبات دانش صفر (ZK-proof) به راه انداخته است. او پیش‌بینی می‌کند که پیشرفت در حوزه رمزنگاری می‌تواند تحولی اساسی در فضای بلاک‌چین ایجاد کند.
ماجرا از جایی آغاز شد که یکی از کاربران شبکه اجتماعی X ادعا کرد دفتر کل خصوصی (Private Ledger) از نظر فنی غیرممکن است و بخشی از عملکرد XRP Ledger (XRPL) نیست. در پاسخ، کاربر دیگری با اشاره به توییتی از سال ۲۰۱۹ به نقل از شوارتز، چشم‌اندازی از دفتر کل‌های خصوصی به‌هم‌پیوسته را توصیف کرد:
«برای مثال، تصور کنید ۱۰۰ گروه وجود دارند که می‌خواهند از دفتر کل خصوصی برای تراکنش‌های درون‌گروهی کم‌هزینه استفاده کنند. هر کدام می‌توانند این دفتر کل‌ها را با استفاده از XRP واقعی اجرا کنند و از یک پل عمومی برای تعامل بین آنها بهره ببرند.»
شوارتز مدیر فناوری ریپل نیز با واکاوی مجدد این موضوع، به بینش‌های جدیدی درباره نقش اثبات دانش صفر در تحقق این ایده اشاره کرد. او گفت:
«اثبات ZK می‌تواند این رویکرد را کاربردی‌تر و امن‌تر کند، و به ما این امکان را بدهد که به سطح امنیت و عدم تمرکز لایه اول نزدیک شویم.»
با این حال، شوارتز با احتیاط افزود:
«من هنوز مطمئن نیستم که کاربردهای عملی کافی برای این رویکرد وجود داشته باشد، اما گمان می‌کنم روزی چنین شود.»
اثبات دانش صفر (ZK-proof) چیست و چرا اهمیت دارد؟
اثبات‌های دانش صفر یا ZK-proofs پروتکل‌های رمزنگاری‌ای هستند که به یک طرف اجازه می‌دهند بدون افشای اطلاعات اضافی، درستی یک ادعا را ثابت کنند. این ویژگی، آنها را به ابزاری مؤثر برای حفظ حریم خصوصی در تراکنش‌های بلاک‌چینی تبدیل می‌کند.
در همین زمینه، ویتالیک بوترین، هم‌بنیان‌گذار اتریوم، در یک پست وبلاگی در آوریل با عنوان «چرا از حریم خصوصی حمایت می‌کنم» به نقش فناوری ZK در مقابله با چالش‌های جدید حریم خصوصی پرداخت. او نوشت:
«هوش مصنوعی توانایی جمع‌آوری و تحلیل متمرکز داده‌ها را به‌شدت افزایش داده، در حالی‌که دامنه داده‌های به‌اشتراک‌گذاشته‌شده به‌صورت داوطلبانه نیز گسترش یافته است.»
بوترین به‌طور خاص از ZK-SNARKs و رمزنگاری کاملاً هم‌مورفیک (FHE) به‌عنوان راه‌حل‌هایی برای محافظت از هویت افراد یاد کرد و گفت:
«ما ابزارهایی بسیار قدرتمندتر از آنچه سایفرپانک‌های دهه ۹۰ تصور می‌کردند در اختیار داریم؛ ZK-proofها می‌توانند اطلاعات ما را رمزنگاری و در عین حال اعتمادپذیری ما را اثبات کنند.»
آیا ریپل می‌تواند با کمک ZK-proof به بلاک‌چینی امن‌تر و خصوصی‌تر برسد؟
گفت‌وگوهای اخیر درباره اثبات دانش صفر در میان رهبران صنعت بلاک‌چین، مانند دیوید شوارتز و ویتالیک بوترین، نشان می‌دهد که این فناوری می‌تواند پیوندی میان دفتر کل‌های خصوصی و بلاک‌چین‌های عمومی برقرار کند. هرچند هنوز موانعی بر سر راه استفاده گسترده از این فناوری وجود دارد، آینده‌ای که در آن ZK-proof به ابزاری کلیدی برای حفظ حریم خصوصی و امنیت تراکنش‌ها تبدیل شود، چندان دور نیست.
