ماجرای ادعای بابک زنجانی درباره تتر بانک مرکزی؛ واقعیت یا شایعه؟
بابک زنجانی و ادعای جدید درباره تتر
در روزهای اخیر، ویدیویی از بابک زنجانی، تاجر جنجالی و محکوم به اعدام در پرونده فساد نفتی، در فضای مجازی منتشر شد که در آن ادعا میکند بانک مرکزی ایران در سال ۲۰۱۸ اقدام به خرید ۲۵ میلیارد دلار تتر کرده است. این ادعا بازتاب گستردهای در شبکههای اجتماعی و رسانهها داشته و واکنشهای مختلفی را به دنبال داشته است. اما واقعیت این ماجرا چیست و آیا بانک مرکزی ایران واقعاً چنین اقدامی انجام داده است؟
جزئیات ادعای بابک زنجانی
در این ویدیو، بابک زنجانی مدعی میشود که بانک مرکزی ایران در سال ۲۰۱۸ میلادی (۱۳۹۷ شمسی) مبلغ ۲۵ میلیارد دلار تتر خریداری کرده است. او همچنین میگوید که این اقدام با هدف دور زدن تحریمها و تسهیل مبادلات مالی بینالمللی صورت گرفته است. به گفته زنجانی، این حجم از تتر خریداری شده و در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته تا بتواند تحریمهای مالی را بیاثر کند.
واکنش بانک مرکزی و مسئولان
پس از انتشار این ویدیو، بانک مرکزی ایران هیچ واکنش رسمی نسبت به این ادعا نشان نداده است. با این حال، برخی کارشناسان و فعالان حوزه رمزارزها این ادعا را غیرواقعی و غیرقابل باور دانستهاند. آنها معتقدند که خرید چنین حجم عظیمی از تتر توسط بانک مرکزی ایران، نه تنها از نظر فنی و عملیاتی بسیار دشوار است، بلکه ریسکهای زیادی نیز به همراه دارد.
بررسی صحت ادعا؛ آیا امکانپذیر است؟
برای بررسی صحت این ادعا، باید چند نکته مهم را در نظر گرفت:
حجم بازار تتر در سال ۲۰۱۸
در سال ۲۰۱۸، کل ارزش بازار تتر (USDT) حدود ۲ میلیارد دلار بود و تا پایان همان سال به حدود ۱.۸ میلیارد دلار رسید. بنابراین، ادعای خرید ۲۵ میلیارد دلار تتر توسط یک نهاد، آن هم در سال ۲۰۱۸، عملاً غیرممکن است. چرا که کل تترهای موجود در بازار بسیار کمتر از این رقم بوده است.
محدودیتهای تحریمی و دسترسی ایران
در سال ۲۰۱۸، ایران تحت شدیدترین تحریمهای مالی و بانکی قرار داشت و دسترسی به بازارهای بینالمللی رمزارزها نیز برای نهادهای دولتی و حتی اشخاص حقیقی ایرانی بسیار محدود بود. خرید چنین حجم عظیمی از تتر نیازمند زیرساختهای فنی، دسترسی به صرافیهای بزرگ بینالمللی و همچنین منابع مالی قابل توجه است که با توجه به شرایط آن زمان، بسیار بعید به نظر میرسد.
ریسکهای خرید تتر در این حجم
حتی اگر فرض کنیم که بانک مرکزی ایران توانسته باشد چنین حجمی از تتر را خریداری کند، نگهداری و مدیریت این میزان رمزارز با ریسکهای امنیتی و فنی زیادی همراه است. همچنین، انتقال و نقد کردن این حجم از تتر در بازارهای جهانی میتواند منجر به جلب توجه نهادهای نظارتی و حتی بلوکه شدن داراییها شود.
واکنش کارشناسان حوزه رمزارز
بسیاری از کارشناسان حوزه رمزارز و اقتصاد دیجیتال، ادعای بابک زنجانی را غیرواقعی میدانند. آنها معتقدند که حتی اگر بانک مرکزی ایران قصد خرید تتر را داشته باشد، انجام چنین معاملهای در سال ۲۰۱۸ عملاً غیرممکن بوده است. به گفته این کارشناسان، حجم معاملات تتر در آن سال بسیار کمتر از رقم ادعایی بوده و هیچ گزارشی مبنی بر جابجایی چنین حجم عظیمی از تتر در بازارهای جهانی وجود ندارد.
تتر چیست و چرا اهمیت دارد؟
تتر (USDT) یک استیبلکوین یا رمزارز با ارزش ثابت است که معمولاً معادل یک دلار آمریکا قیمتگذاری میشود. این رمزارز به دلیل ثبات قیمتی و امکان انتقال سریع و کمهزینه، در سالهای اخیر به یکی از محبوبترین رمزارزها برای انجام تراکنشهای مالی بینالمللی تبدیل شده است. بسیاری از کشورها و شرکتها از تتر برای دور زدن محدودیتهای بانکی و تحریمی استفاده میکنند، اما خرید و نگهداری حجم بالایی از تتر نیز با ریسکهای خاص خود همراه است.
وضعیت فعلی بازار تتر
در حال حاضر (ژوئن ۲۰۲۴)، ارزش بازار تتر بیش از ۱۱۲ میلیارد دلار است و این رمزارز همچنان یکی از پرکاربردترین استیبلکوینها در جهان به شمار میرود. با این حال، در سال ۲۰۱۸ حجم بازار تتر بسیار کمتر از امروز بود و امکان خرید ۲۵ میلیارد دلار تتر توسط یک نهاد، آن هم در شرایط تحریمی ایران، وجود نداشت.
سابقه استفاده ایران از رمزارزها
در سالهای اخیر، گزارشهایی مبنی بر استفاده برخی نهادهای ایرانی از رمزارزها برای دور زدن تحریمها منتشر شده است. با این حال، هیچ مدرک معتبری مبنی بر خرید حجم بالایی از تتر توسط بانک مرکزی ایران وجود ندارد. حتی اگر چنین اقدامی صورت گرفته باشد، به احتمال زیاد رقم آن بسیار کمتر از ادعای بابک زنجانی بوده است.
جمعبندی
ادعای بابک زنجانی درباره خرید ۲۵ میلیارد دلار تتر توسط بانک مرکزی ایران در سال ۲۰۱۸، با توجه به حجم بازار تتر در آن سال و محدودیتهای تحریمی و فنی، غیرواقعی به نظر میرسد. کارشناسان حوزه رمزارز نیز این ادعا را رد کردهاند و تاکنون هیچ مدرک معتبری برای اثبات آن ارائه نشده است. به نظر میرسد این ادعا بیشتر جنبه تبلیغاتی و رسانهای داشته باشد تا واقعیت عملی.
نتیجهگیری
در نهایت، باید گفت که ادعای خرید ۲۵ میلیارد دلار تتر توسط بانک مرکزی ایران در سال ۲۰۱۸، با واقعیتهای بازار رمزارزها و شرایط اقتصادی و سیاسی ایران در آن زمان همخوانی ندارد. اگرچه استفاده از رمزارزها برای دور زدن تحریمها در ایران سابقه دارد، اما حجم ادعایی بابک زنجانی بسیار فراتر از ظرفیت بازار و امکانات موجود بوده است. بنابراین، بهتر است پیش از پذیرش چنین ادعاهایی، به بررسی دقیقتر و مستندات معتبر توجه کنیم.
